Istraživačka grupa predvođena Univerzitetom u Kembridžu je proučavala fosile džinovskih anakonda pronađene u Južnoj Americi i otkrila da su ove zmije dostigle svoju punu veličinu tela pre oko 12,4 miliona godina. Analiza je pokazala da su anakonde od tada ostale izuzetno velike, što je značajno za razumevanje evolucije ovih reptila.
Tokom perioda od 12,4 do 5,3 miliona godina, poznatog kao Srednji Miocen, mnoge životinje su narasle daleko više od svojih modernih srodnika. Ova povećanja u veličini bila su povezana sa višim globalnim temperaturama, rasprostranjenim močvarama i obiljem hrane. Na primer, u tom periodu su postojali divovi poput 12-metarskog kajmana (Purussaurus) i 3,2-metarske džinovske slatkovodne kornjače (Stupendemys), dok su anakonde (Eunectes) opstale kao krupna vrsta, umesto da se smanje ili izumru.
Savremene anakonde su među najtežim i najdužim zmijama koje postoje, obično rastu do četiri ili pet metara, a u retkim slučajevima mogu dostići i sedam metara. Da bi uporedili drevne i moderne veličine, istraživači su ispitivali 183 fosilizovana segmenta kičme, koji su ostaci najmanje 32 pojedinačne anakonde. Ovi fosili su otkriveni u državi Falkon u Venecueli. Kombinovanjem merenja sa fosilnim podacima drugih južnoameričkih lokaliteta, zaključili su da su drevne anakonde bile dugačke otprilike četiri do pet metara, što je veličina uporediva sa današnjim zmijama.
Nalazi su objavljeni 1. decembra 2023. godine u časopisu Journal of Vertebrate Paleontology. Zanimljivo je da su druge vrste poput džinovskih krokodila i džinovskih kornjača izumrle u tom periodu, verovatno zbog hlađenja globalnih temperatura i smanjenja staništa, dok su džinovske anakonde preživele, što ih čini „super otporima“. Andres Alfonso-Rohas, doktorand i glavni autor studije, naglašava da su anakonde razvile veliku veličinu tela ubrzo nakon što su se pojavile u tropskoj Južnoj Americi i da se njihova veličina od tada nije značajno promenila.
Da bi potvrdio svoja merenja, Alfonso-Rohas je primenio metodu „rekonstrukcije predačkog stanja“, koja koristi porodično stablo zmija kako bi se zaključilo o dužinama tela drevnih anakonda i srodnih modernih vrsta. Analiza je pokazala da su rane anakonde u proseku imale dužinu od četiri do pet metara kada su se prvi put pojavile tokom miocena.
Anakonde trenutno žive u močvarama, barama i velikim rekama, uključujući Amazon. Tokom miocena, severni deo Južne Amerike izgledao je veoma slično današnjem basenu Amazona, što je anakondama omogućilo da zauzmu mnogo širu regiju. Iako se njihova rasprostranjenost od tada smanjila, i dalje imaju dovoljno pogodnih staništa, kao i plen poput kapibara i riba, da podrže njihovu kontinuiranu veliku veličinu.
Prethodne pretpostavke sugerisale su da su drevne anakonde bile čak i veće od modernih, jer su zmije veoma osetljive na temperaturu, a klima tokom miocena bila je toplija. Međutim, Alfonso-Rohas je naveo da su rezultati iznenađujući jer su očekivali da će drevne anakonde biti duže, ali nisu našli dokaze o većim zmijama iz tog perioda.
Zbog specifičnog broja pršljenova, naučnici su mogli da procene punu dužinu tela anakonda na osnovu veličine pojedinačnih fosilizovanih pršljenova. Fosili analizirani u ovoj studiji prikupljani su tokom nekoliko terenskih sezona od strane saradnika sa Univerziteta u Cirihu i Paleontološkog muzeja Urumako u Venecueli. Ova istraživanja doprinose boljem razumevanju evolucije anakonda i njihovom opstanku kroz milenijume, kao i o ekologiji u kojoj trenutno žive.
