Na današnji dan, 28. oktobra 1918. godine, Vojska Kraljevine Srbije i francuska konjica su oslobodile Veliku Planu. Ovaj događaj predstavlja važan trenutak u istoriji Srbije, a posebno za ovu pomoravsku opštinu, koja je tokom ratnih sukoba pretrpela velike gubitke.
U Prvom balkanskom ratu, Drugom balkanskom ratu i Prvom svetskom ratu, iz opštine Velika Plana poginulo je, umrlo od bolesti i gladi ili stradalo na drugi način najmanje 3.341 oficira, podoficira i vojnika Vojske Kraljevine Srbije. Ove podatke je zabeležio Dušan Marić, predsednik Skupštine opštine Velika Plana. Ovaj broj stradalih je verovatno i veći, jer se ne uzimaju u obzir vojnici i građani iz okolnih naselja, kao što su Saraorci i Mala Plana, koji su takođe bili deo velikoplanjanske opštine u to vreme.
Oslobođenje Velike Plane od strane srpske vojske i francuskih snaga označilo je kraj okupacije i povratak slobode ovom području. U godinama koje su usledile, godišnjica oslobođenja počela je da se obeležava, a od 2020. godine, ova tradicija je postala deo kulturnog nasleđa opštine. Ovakva obeležavanja ne samo da služe kao podsećanje na stradanja i žrtve, već i kao način da se neguje sećanje na hrabrost i borbu onih koji su dali svoje živote za slobodu.
U okviru obeležavanja godišnjice, organizuju se različite manifestacije koje uključuju vojne parade, polaganje venaca na spomenike poginulim borcima, kao i kulturne i edukativne programe. Cilj ovih aktivnosti je da se podstakne svest o važnosti očuvanja slobode i mira, kao i da se mladim generacijama prenesu vrednosti patriotizma i zajedništva.
Kako napominje Marić, važno je da se ne zaboravi na sve one koji su dali svoje živote u ime slobode, a posebno na one iz Velike Plane i okolnih sela. „Naša dužnost je da čuvamo sećanje na njih i da im odamo počast kroz ovakve manifestacije“, ističe Marić.
Pored toga, obeležavanje oslobođenja ima i značajnu ulogu u jačanju identiteta lokalne zajednice. Ljudi se okupljaju, razmenjuju priče i sećanja, a takođe se podstiče i međugeneracijska saradnja. Ove tradicije pomažu da se očuva kolektivno pamćenje i identitet, što je posebno važno u savremenom društvu koje se često suočava sa izazovima globalizacije i gubitka lokalnih vrednosti.
U tom smislu, Velika Plana se može smatrati primerom kako se kroz sećanje na prošlost može izgraditi bolja budućnost. Oslobođenje nije samo istorijski događaj, već i simbol nade, zajedništva i borbe za pravdu.
S obzirom na sve to, važno je nastaviti sa obeležavanjem ovakvih događaja i prenositi znanje o njima na mlađe generacije. Na taj način, ne samo da se čuva sećanje na heroje iz prošlosti, već se i inspirišu buduće generacije da teže slobodi, pravdi i miru.
U zaključku, oslobođenje Velike Plane predstavlja ne samo istorijski trenutak, već i važnu lekciju o hrabrosti i zajedništvu. Ove vrednosti su i dalje prisutne u današnjem društvu, a obeležavanje godišnjice oslobođenja služi kao podsetnik na sve što je postignuto, ali i na odgovornost koju imamo prema budućnosti.
