Arheolozi u Iraku su napravili značajno otkriće u vreme kada je zemlja pogođena dugotrajnom sušom. Tokom istraživanja, otkriveno je 40 drevnih grobnica nakon što su nivoi vode u najvećem rezervoaru u zemlji opali. Ove grobnice, za koje se veruje da su stare više od 2.300 godina, pronađene su na ivicama akumulacije brane Mosul, u regionu Hanke, u provinciji Duhok na severu Iraka.
Direktor Zavoda za antikvitete u Duhoku, Bekas Brefkani, koji je i vođa arheoloških radova na ovom lokalitetu, izjavio je da su do sada otkrili približno 40 grobnica. Njegov tim je istraživao ovo područje tokom 2023. godine, ali su tada imali mogućnost da vide samo delove nekoliko grobnica. Ove godine, kada su nivoi vode dostigli najniže tačke, arheolozi su konačno mogli da pristupe lokalitetu i započnu ozbiljna iskopavanja.
Irak se suočava sa teškim sušama već pet godina, a upravo su te suše omogućile arheolozima da uoče ostatke drevnih grobnica. Brefkani je napomenuo da suše utiču na mnoge aspekte života, kao što su poljoprivreda i snabdevanje električnom energijom, ali su istovremeno omogućile arheolozima da obavljaju iskopavanja. Ove grobnice se verovatno datiraju iz helenističkog ili helenističko-seleukidskog perioda.
Tim arheologa trenutno radi na iskopavanju grobnica kako bi ih prebacio u Muzej Duhok radi daljeg proučavanja i očuvanja. Ovo je posebno važno pre nego što područje ponovo bude potopljeno. Irak je, kao zemlja koja je posebno osetljiva na klimatske promene, suočen sa porastom temperature, hroničnom nestašicom vode i ponovljenim sušama. Vlasti su upozorile da je ova godina bila jedna od najsušnijih od 1933. godine, pri čemu su rezerve vode pale na samo osam procenata svog punog kapaciteta.
Uzroci ovakvog stanja, prema stručnjacima, uključuju klimatske promene i veliki broj brana koje su izgrađene na rekama Tigar i Eufrat u susednim državama, kao što su Turska i Iran. Ove brane dodatno smanjuju dotok vode ka Iraku, što dodatno pogoršava situaciju u zemlji.
Ovo otkriće ne predstavlja samo važan arheološki trenutak, već i priliku za dublje razumevanje istorije ovog regiona. Grobnice starije od 2.300 godina mogu pružiti uvid u kulturu i običaje drevnih naroda koji su živeli na ovim prostorima. U vreme kada su klimatske promene postale globalni izazov, ovakva otkrića mogu pomoći u očuvanju i razumevanju nasleđa koje je ugroženo.
Arheolozi se nadaju da će dalja istraživanja otkriti još više informacija o ovim drevnim grobnicama i njihovim stanovnicima. Ovaj proces ne samo da doprinosi razumevanju prošlosti, već i može imati značajan uticaj na buduće generacije u Iraku i širom sveta.
U svetlu ovih otkrića, važno je napomenuti da su arheološke studije često podložne izazovima, posebno u zemljama koje su pogođene ekonomskim i političkim nestabilnostima. Međutim, rad arheologa poput Brefkanija i njegovog tima pokazuje kako se trud i posvećenost mogu isplatiti, čak i u najtežim uslovima.
Na kraju, otkriće ovih drevnih grobnica u Iraku može poslužiti kao podsticaj za dalje istraživanje i očuvanje kulturnog nasleđa, a istovremeno nas podseća na značaj očuvanja prirodnih resursa i borbu protiv klimatskih promena koje direktno utiču na život ljudi širom sveta.
