Nagla kupovina placeva i intenzivna gradnja na Tari započeli su tokom pandemije 2020. godine. U to vreme, mnogi građani iz većih gradova tražili su utočište na ovoj prelepoj planini. Sa pojavom rada na daljinu, Tara je postala izuzetno privlačna destinacija, posebno za mlade ljude koji su gradili vikendice i turističke objekte. Ova promena u načinu života dovela je do povećanog interesa za ovu lokaciju, što je dovelo do značajnog porasta građevinskih aktivnosti.
Načelnica opštinske uprave u Bajinoj Bašti, Zorka Radojičić, naglašava da je gradnja na Tari regulisana važećim urbanističkim planovima i zakonima. Prema njenim rečima, zakon omogućava gradnju stambenih i turističkih objekata, ali uz stroga pravila. Detaljnim urbanističkim planom precizno su određene dozvoljene aktivnosti, zone i uslovi gradnje. Ova regulativa je ključna za očuvanje prirodnog ambijenta Tare.
Najveći interes investitora primećen je na lokacijama poput Zaovina, Rastišta, Perućca, Kaluđarskih Bara, a posebno Konjske reke. Tokom 2021. i 2022. godine, broj podnetih zahteva za dozvole za gradnju bio je u naglom porastu. Međutim, tokom 2023. i 2024. godine, zabeležen je blagi pad ovog broja, što može ukazivati na stabilizaciju tržišta.
Opština Bajina Bašta danas ima dva inspektora zadužena za kontrolu gradnje, dok su 2020. godine imali samo jednog. Kontrolu gradnje sprovodi i Nacionalni park Tara, kao i republička građevinska inspekcija, u zavisnosti od nadležnosti. Radojičić ističe da su prijave građana za bespravnu gradnju smanjene u ovoj godini, sa samo dve do tri prijave, dok su čuvari Nacionalnog parka zabeležili desetak do petnaest slučajeva.
Svi koji žele da grade vikendicu ili drugi objekat na Tari moraju se prvo obratiti Odeljenju za urbanizam i imovinsko-pravne poslove opštine Bajina Bašta. Tamo dobijaju informacije o lokaciji, a zatim pribavljaju lokacijske uslove i saglasnosti, pre nego što dobiju građevinsku dozvolu. Svaka parcela je smeštena u određenu zonu sa unapred definisanim uslovima, a projekti moraju biti u skladu sa ambijentom tog dela Tare.
Period nakon 2020. godine doveo je do ekspanzije bespravne gradnje. Nadležne službe Nacionalnog parka Tara, u saradnji sa inspekcijama i pravosudnim organima, pokrenule su postupke protiv nelegalnih objekata. Donete su presude i izrečene kazne za mnoge od tih objekata. Olakšavajuća okolnost je što Tara već dvadesetak godina ima urbanističko-planska dokumenta, a Prostorni plan posebne namene jasno definiše gde i pod kojim uslovima sme da se gradi.
Gradnja na Tari je disperzovana na više mikrocelina, što znači da ne postoji jedno područje koje je preopterećeno gradnjom. Iako divlja gradnja i dalje postoji, prema rečima Ranka Milanovića iz NP Tara, ona je znatno smanjena u odnosu na period neposredno nakon pandemije. Taj trend ukazuje na to da se situacija stabilizuje, a da se investitori sve više prilagođavaju pravilima i regulativama.
U zaključku, razvoj i gradnja na Tari predstavljaju izazov i priliku za lokalnu zajednicu. Sa pravilnom kontrolom i regulacijom, moguće je očuvati prirodni ambijent Tare i omogućiti njen razvoj kao turističke destinacije. Ovaj balans između zaštite prirode i razvoja infrastrukture može doprineti održivom razvoju ovog prelepog područja, čineći ga privlačnim ne samo za investitore, već i za sve koji traže mir i prirodu.
