Beograd – Stanislav Vinaver, srpski pisac, prevodilac, književni kritičar, novinar i pomalo diplomata, napustio je ovaj svet 1. avgusta 1955. godine, pre tačno sedam decenija. Vinaver je bio jedna od najsamosvojnijih intelektualnih pojava među Srbima prve polovine 20. veka, a to se može reći bez preterivanja. Njegova erudicija, poznavanje jezika i neobična duhovitost čine ga jedinstvenim u srpskoj književnosti.
Iako ga je javnost često doživljavala kao epikurejca i hedonistu, prava priroda Vinaverove ličnosti bila je mnogo složenija. Njegovi prevodi, poput „Gargantue i Pantagruela“ Fransoa Rablea, postavili su nove standarde u srpskom jeziku. Vinaver je uspeo da prenese duh Rableove lakrdije na način koji je dodao dodatnu dimenziju originalu. Njegov prevod „Dobrog vojnika Švejka“ Hašeka, kao i „Pantologija novije srpske pelengirike“ iz 1920. godine, takođe su postavili visoke kriterijume u prevodilačkoj praksi.
Vinaver je rođen marta 1891. godine u Šapcu, u jevrejskoj porodici. Njegov otac Avram bio je lekar poreklom iz Poljske. Osnovno obrazovanje stekao je u Šapcu, ali je gimnaziju završio u Beogradu. Studije matematike i fizike započeo je na Sorboni u Parizu, ali su ga ratovi koje je Srbija vodila od 1912. do 1918. godine omeli u studiranju.
Tokom Prvog svetskog rata, Vinaver je služio kao poručnik u Đačkom bataljonu, prolazeći kroz teške uslove borbe. Na Krfu se latio pera kao novinar, postajući saradnik Presbiroa, preteče novinske agencije Srbije. Njegova prva knjiga, zbirka poezije „Mjeća“, objavljena je 1911. godine.
Nakon rata, Vinaver je radio kao novinar i prevodilac, stičući iskustvo u agencijskom žurnalizmu. Njegove jezičke sposobnosti i poznavanje stranih jezika, poput francuskog i nemačkog, omogućile su mu da radi na različitim misijama za srpsku Vladu tokom rata. U međuratnom periodu, Vinaver se bavio žurnalistikom, a bio je i stalni saradnik dnevnog lista „Vreme“.
Vinaverov rad nije se ograničavao samo na novinarstvo. Bio je i aktivan u Jugoslavenskom novinarskom udruženju, kao i u Ministarstvu spoljnih poslova, gde je radio na Odeljenju za štampu. Njegova uloga kao atašea za štampu u Bernu i Ženevi bila je značajna, a njegove aktivnosti usmerene su na pobijanje negativne propagande o Kraljevini Jugoslaviji.
Tokom Drugog svetskog rata, Vinaver je bio ratni zarobljenik u logoru Osnabriku, gde je proveo vreme kao kapetan prve klase. Njegova sećanja na to iskustvo, objavljena u knjizi „Godine poniženja i borbe“, pružaju uvid u njegovu unutrašnju borbu i promene koje su se dogodile tokom tog teškog perioda.
Nakon rata, Vinaver je nastavio da se bavi literarnim radom i novinarstvom, često sarađujući i sa opozicionim novinama. Njegov doprinos srpskoj književnosti ostaje neprocenjiv, a njegov stil pisanja i prevodilački rad postavili su temelje za buduće generacije. Vinaver je umro 1. avgusta 1955. godine u Niškoj banji, ostavljajući za sobom prazninu koja se teško može popuniti.
Njegova smrt označila je gubitak jednog od najznačajnijih intelektualaca i umetnika tog vremena. Vinaver je, kroz svoje delo i život, ostavio snažan uticaj na srpsku kulturu i književnost, a njegovo nasleđe nastavlja da inspiriše mnoge i danas. Njegova hrabrost da preispita konvencionalna književna pravila i da se suprotstavi autoritetima književne kritike učinili su ga jedinstvenim i nezaboravnim likom srpske književnosti.
