Mikroskopski magnetofosili pronađeni u sedimentima na dnu Severnog Atlantika mogli bi biti delovi unutrašnjeg „GPS sistema“ drevnih morskih životinja koje su koristile Zemljino magnetno polje za navigaciju na velike udaljenosti. Ova otkrića su rezultat istraživanja koje su sproveli naučnici, a koja su objavljena u časopisu Communications Earth & Environment.
Fosili, koji su otprilike 50 puta manji od širine ljudske dlake, napravljeni su od magnetita, minerala koji sadrži gvožđe. Istraživači veruju da su ti fosili nekada bili deo nekog morskog organizma. Razni uzorci ovih fosila pronađeni su u slojevima starim do 97 miliona godina, a naučnici su godinama raspravljali o njihovom biološkom poreklu.
Nedavna studija koristila je trodimenzionalno snimanje kako bi odredila magnetnu strukturu jednog od fosila, koji datira iz perioda pre oko 56 miliona godina. Istraživači su otkrili karakteristike koje su optimizovane za detekciju jačine i pravca Zemljinog magnetnog polja. Ove karakteristike su rezultat dinamičnih sila koje nastaju kretanjem tečnog gvožđa u Zemljinoj unutrašnjosti, a koje se prostiru daleko u svemir.
Unutrašnjost fosila sadržala je zatvoreno magnetno kolo, a čestica je mogla da se koristi za stvaranje magnetorecepcije kod nekih životinja. Rič Harison, profesor na Univerzitetu u Kembridžu i jedan od vođa studije, istakao je da velika magnetizacija sugeriše da bi čestica mogla da otkriva promene u jačini Zemljinog magnetnog polja, što bi životinjama omogućilo precizno geolociranje.
Iako se smatra da mnoge migratorne životinje, uključujući ptice, ribe i insekte, koriste Zemljino magnetno polje za navigaciju, način na koji to rade ostaje nepoznat. Jedna od hipoteza sugeriše da se magnetitne čestice u njihovim telima poravnavaju sa Zemljinim magnetnim poljem, baš kao što se igla na kompasu orijentiše prema severu. Identifikovanje životinje kojoj su ovi fosili mogli pripadati predstavlja izazov, jer nisu pronađeni u vezi s drugim ostacima tela.
Istraživači veruju da bi fosili mogli poticati od migratornih vrsta koje su bile dovoljno rasprostranjene da ostave značajan broj fosilnih tragova. Jegulje su jedna od mogućih vrsta, poznate po svom migracionom obrascu koji uključuje prelazak Atlantskog okeana. Odrasle jegulje se vraćaju u Sargaško more da se mreste nakon višegodišnjeg života u slatkovodnim staništima.
Međutim, organizam odgovoran za magnetitne fosile mogao bi biti i neki mikrob. Ove čestice su slične magnetitnim fosilima poznatim kao magnetozomi, koje proizvode određene bakterije. Magnetozomi su, međutim, oko 20 puta manji od ovih fosila. Neke vodene bakterije koriste magnetorecepciju, koja im omogućava da se usklade sa Zemljinim magnetnim poljem i pronađu optimalnu dubinu vode.
U ovom kontekstu, istraživači su istakli da mnogi organizmi, uključujući sisavce, ptice, vodozemce, gmizavce i insekte, poseduju sposobnost magnetne navigacije, ali ostaje nepoznato kako to tačno funkcioniše. Jedan od izazova je pronaći magnetne čestice unutar organizama, jer su one veoma male i retke.
Postavlja se pitanje kako bi biološki „GPS sistem“ mogao funkcionisati. Ako su ove čestice zaista bile deo živog organizma, postoji mogućnost da su bile povezane sa magnetoreceptivnim ćelijama, delujući kao magnetni senzori. Ova orijentacija prema Zemljinom magnetnom polju mogla bi generisati mehanički ili električni signal koji bi organizam koristio za detekciju jačine i pravca magnetnog polja.
Na taj način, organizam bi mogao imati magnetni „čulni sistem“, sličan našem čulu vida, koji bi mu omogućio sigurnu navigaciju koristeći lokalnu jačinu i pravac magnetnog polja naše planete kao vodič. Ova istraživanja otvaraju nova pitanja o evoluciji navigacionih sposobnosti u životinjskom carstvu i njihovoj povezanosti sa Zemljinim magnetnim poljem.
