PRAG – Češki pisac i antikomunistički disident Ivan Klima (94), čiji su rad i život oblikovali totalitarni režimi Evrope 20. veka, preminuo je jutros, potvrdio je njegov sin Mihal. Mihal Klima je češkoj novinskoj agenciji ČTK rekao da je Ivan Klima preminuo kod kuće, nakon duge bolesti, prenosi AP.
Kao plodan autor, Klima je objavljivao romane, drame, zbirke kratkih priča i eseje, kao i dečje knjige, čija su dela prevedena na više od 30 jezika. Njegov doprinos književnosti i kulturi prepoznali su mnogi, a njegovi radovi su često bili inspirisani ličnim iskustvima i borbom protiv totalitarizma.
Rođen je kao Ivan Kauders 14. septembra 1931. godine u Pragu. Tokom Drugog svetskog rata, njegova jevrejska porodica deportovana je u nacistički koncentracioni logor Terezijenštat, ali su svi članovi porodice preživeli. Ova trauma iz mladosti ostavila je dubok trag na njegovu književnost, koja se često bavi temama identiteta, slobode i ljudskih prava.
Klima se pridružio Komunističkoj partiji 1953. godine, iste godine kada je njegov otac bio zatvoren iz političkih razloga. Njegov kritički stav prema komunističkom režimu doveo je do njegovog izbacivanja iz stranke 1967. godine, nakon što je otvoreno kritikovao vlasti na sastanku pisaca. Ovaj događaj označio je prekretnicu u njegovom životu i književnoj karijeri.
Godinu dana kasnije, njegovi spisi su zabranjeni kada je sovjetska vojna invazija 1968. godine srušila liberalne reforme vlade Aleksandra Dubčeka, okončavši liberalniju eru poznatu kao „Praško proleće“. Ova invazija nije samo imala političke posledice, već je i duboko uticala na Klimaovu kreativnost, koja je postala još snažnija u svojim protestima protiv represije.
Nakon povratka sa predavanja na američkom Univerzitetu u Mičigenu 1970. godine, Klima se pridružio češkom disidentskom pokretu. U tom periodu, njegovi radovi su postali simbol otpora protiv totalitarizma. Klima je pisao o ljudskim pravima, slobodi i borbi za pravdu, često koristeći fikciju kao sredstvo za izražavanje svojih stavova.
Njegov rad je dobio međunarodno priznanje, a Klima je postao jedan od najistaknutijih disidenata u Čehoslovačkoj. Tadašnji predsednik Češke Vaclav Havel dodelio je 2002. godine Klimi Medalju za izuzetne zasluge Češkoj Republici, a iste godine je osvojio i prestižnu nagradu Franz Kafka, koja se dodeljuje za izvanredna književna dostignuća.
Klima je bio poznat po svom jedinstvenom stilu pisanja, koji kombinuje realnost i fikciju, a njegova dela često istražuju složene ljudske emocije i moralne dileme. Njegovi romani, kao što su „Bela zemlja“ i „Sveti Đorđe“, bave se pitanjima identiteta i egzistencije, dok su njegovi eseji pružili duboke uvide u stanje društva i politike u njegovoj domovini.
Pored književnog rada, Klima je bio aktivan u društvenim i političkim pitanjima, često se zalagao za ljudska prava i demokratiju. Njegov život i rad ostavili su neizbrisiv trag u češkoj kulturi, a njegova dela i dalje inspirišu nove generacije čitalaca i pisaca.
Ivan Klima će biti zapamćen ne samo kao talentovani pisac, već i kao hrabar disident koji se borio protiv represije i nepravde. Njegova smrt označava gubitak jednog od najvažnijih glasova u savremenoj književnosti, a njegov doprinos će ostati živ kroz njegova dela i ideje koje je promovisao tokom svog života. U vremenu kada su sloboda i ljudska prava ponovo u opasnosti, Klima ostaje simbol otpora i ljudske hrabrosti.
