Najnove studije ukazuju na to da litijum ima ključnu ulogu u normalnom funkcionisanju mozga i može pomoći u očuvanju zdravlja mozga tokom starenja, kao i u borbi protiv Alchajmerove bolesti. Istraživači sa Medicinske škole Harvarda su otkrili da se litijum u mozgu gubi zbog vezivanja za toksične amiloidne naslage, što može biti jedan od uzroka pojave Alchajmera. Nova klasa litijumskih jedinjenja koja izbegava vezivanje za amiloidne naslage uspešno je povratila normalno stanje kod miševa bez izazivanja toksičnosti.
Studija, objavljena u časopisu Nature, pokazuje da litijum prirodno postoji u mozgu i da štiti od neurodegeneracije. Otkrića predstavljaju rezultat desetogodišnjih istraživanja koja uključuju eksperimente na miševima i analize ljudskih uzoraka. Gubitak litijuma u mozgu prepoznat je kao jedan od najranijih znakova koji vode ka Alchajmeru. U istraživanju je takođe utvrđeno da smanjeni nivoi litijuma nastaju vezivanjem za amiloidne naslage, što ometa njegovu apsorpciju.
Rezultati istraživanja otkrivaju da nedostatak litijuma može biti ključni faktor u razvoju Alchajmerove bolesti. Glavni autor studije, profesor Brus Jankner, ističe da ova otkrića nude novu teoriju o bolesti i strategiju za prevenciju i lečenje. Alchajmerova bolest pogađa između 50 i 400 miliona ljudi širom sveta, a zahteva razumevanje složenih međusobnih interakcija između genetskih i faktora okoline.
Jedna od ključnih nalaza je da amiloid beta, koji se taloži u ranoj fazi demencije, veže litijum, smanjujući njegovu funkciju u mozgu. To dovodi do promena koje podsećaju na Alchajmerovu bolest, uključujući gubitak pamćenja. U eksperimentima, primena novog litijumskog spoja, litijum orotata, uspešno je preokrenula patologiju Alchajmera kod miševa i povratila pamćenje.
Studija takođe naglašava važnost merenja nivoa litijuma kao mogućeg sredstva za rano otkrivanje Alchajmera, kao i testiranja litijumskih spojeva koji ne podležu vezivanju za amiloidne naslage. Dok su neki litijumski spojevi već korišćeni u lečenju bipolarnih poremećaja, litijum orotat se pokazao efikasnim u mnogo manjim dozama, bez toksičnih efekata.
U istraživanju je otkriveno da su zdravi miševi koji su primali smanjene nivoe litijuma pokazali ubrzano starenje i gubitak kognitivnih funkcija. Nedostatak litijuma ubrzava formiranje amiloid beta naslaga i izaziva promene u mozgu koje su tipične za Alchajmerovu bolest.
Jankner i njegov tim upozoravaju na potrebu daljih kliničkih studija kako bi se potvrdili rezultati istraživanja. Međutim, uzbuđenje oko potencijala litijuma kao terapije je veliko. Litijum bi mogao da predstavlja osnovu za nove pristupe lečenju Alchajmerove bolesti, a istraživanje nivoa litijuma kod starijih osoba može pomoći u identifikaciji onih koji su izloženi riziku.
Zanimljivo je da su viši nivoi litijuma u okolini, kao što je voda za piće, povezani sa nižim stopama demencije. Ova studija ne samo da potvrdjuje postojanje litijuma u ljudskom mozgu, već i njegovu važnost u fiziologiji mozga.
Zaključak je da litijum može biti ključni nedostajući faktor u razvoju Alchajmerove bolesti. Ova otkrića nude nadu da bi litijum mogao biti korišćen kao terapija koja ne samo da će usporiti, već i potencijalno preokrenuti kognitivni pad povezan sa Alchajmerom. Jankner se nada da će litijum doneti fundamentalne promene u pristupu lečenju, prevazilazeći trenutne metode koje se fokusiraju na amiloid beta ili tau proteine.
