Evropska smrča (Picea abies) ima sposobnost da uz pomoć bakterija koje žive u njenim tkivima skuplja nanočestice zlata iz svog okruženja. Ova otkrića proizašla su iz nove studije objavljene u časopisu Environmental Microbiome, koja sugeriše da mikroorganizmi unutar biljaka mogu značajno uticati na nakupljanje zlata u drveću. Autorka studije, ekološkinja Kajsa Lehosmaa sa Univerziteta u Ouluu u Finskoj, naglašava važnost ovih bakterija u procesu bioakumulacije zlata.
Endofiti su mikroorganizmi koji žive u simbiozi s biljkama, pomažući im u različitim procesima kao što su stvaranje hormona i apsorpcija hranljivih materija. U slučaju smrče, ove bakterije su u stanju da izdvajaju rastvorljive čestice zlata koje drvo unosi iz tla kroz korene. Ovaj proces se može opisati kao biomineralizacija, što označava prirodno formiranje minerala u živim organizmima putem biohemijskih mehanizama. Endofiti verovatno smanjuju toksičnost zlata koncentrisanjem tih čestica.
Istraživači su fokusirali svoje studije na smrče u blizini rudnika Kitila na severu Finske, koji je jedan od najvećih proizvođača zlata u Evropi. Analizirali su 138 uzoraka iglica sa 23 drveta, a u iglicama četiri smrče otkrivene su zlatne nanočestice. Ove nanočestice su bile okružene biofilmom koji su formirali bakterije iz rodova P3OB-42, Cutibacterium i Corynebacterium. Ovaj biofilm se sastoji od polisaharida i proteina koje bakterije izlučuju kako bi preživele unutar biljnih tkiva.
Bliska povezanost između nanočestica zlata i bakterijskog biofilma sugeriše da su bakterije odgovorne za njihovo izdvajanje. U iglicama koje su sadržale zlato primećena je i manja raznolikost bakterijskih vrsta, što se poklapa sa prethodnim istraživanjima koja su pokazala da biljke sa visokim koncentracijama metala često imaju smanjenu raznolikost mikroorganizama. Iako je količina zlata koju bi se moglo izvući iz smrče veoma mala, ova sposobnost drveća da akumulira plemeniti metal može biti korisna u identifikaciji potencijalnih zlatnih ležišta ispod površine tla.
Naime, istraživači smatraju da bi skrining ovakvih bakterija u lišću biljaka mogao olakšati potragu za zlatom. Ova studija otvara nove perspektive u razumevanju interakcije između biljaka i mikroorganizama, kao i potencijalne primene u geološkim istraživanjima. S obzirom na to da su nanočestice zlata veoma male, mere se u milionitim delovima milimetra, teško je zamisliti da bi se neko bogatio sečom smrča radi dobijanja zlata. Ipak, ova otkrića mogu imati značajnu ulogu u strategijama istraživanja zlata.
Osim što otkrivaju nove aspekte u vezi sa ekologijom drveća i mikroorganizama, rezultati ove studije mogu poslužiti kao osnova za dalja istraživanja u oblasti biomineralizacije. Razumevanje mehanizama kroz koje bakterije utiču na akumulaciju zlata može doprineti razvoju ekološki prihvatljivijih metoda za istraživanje minerala, koje bi mogle da smanje negativan uticaj rudarenja na životnu sredinu.
Studija takođe naglašava važnost očuvanja biodiverziteta u ekosistemima kao što su šume smrče, jer raznolikost mikroorganizama može biti ključna za stabilnost i funkcionalnost ovih ekosistema. Kako se svet suočava sa sve većim izazovima u pogledu klimatskih promena i gubitka biološke raznovrsnosti, ovakva istraživanja mogu imati dalekosežne posledice na naše razumevanje prirodnih procesa i na strategije očuvanja prirodnih resursa.
U zaključku, istraživanje o evropskoj smrči i njenim endofitima otkriva fascinantne aspekte u vezi sa akumulacijom zlata, pružajući nove uvide koji mogu doprineti budućim istraživanjima u oblasti ekologije i geologije.
