Zavičajni muzej u Paraćinu ponosno najavljuje petu sezonu arheoloških iskopavanja na brdu Čokoće, smeštenom u ataru Zabrege, na lokalitetu srednjovekovnog grada Petrusa. Ova arheološka istraživanja će biti podržana sa milion i po dinara koje je Ministarstvo kulture odobrilo kroz svoj konkurs u oblasti arheološkog nasleđa. Ova vest je uzbudila tim muzeja, koji se posvećeno bavi istraživanjem i očuvanjem kulturne baštine.
Filip Stefanović, arheolog-kustos Zavičajnog muzeja, ističe da će se iskopavanja nastaviti u gornjem gradu, posebno sa zapadne strane, kao i na određenim lokacijama u donjem gradu. Istraživanja će se oslanjati na rezultate lidarskog snimanja koje je obavljeno prošle godine uz pomoć kolega iz Beograda. Ova tehnologija je omogućila detekciju bedema koji do sada nisu bili uočeni, što dodatno obogaćuje arheološki značaj lokaliteta.
U prethodnim godinama, tim muzeja je uspeo da završi istraživanje dvorane u istočnom delu gornjeg grada, poznatoj kao citadela. Ova dvorana, izrađena od kamena i šuta, sačuvana je za buduće konzervacije i restauracije, koje će realizovati nadležna institucija. Ovo je važan korak ka očuvanju i prezentaciji ovog značajnog arheološkog nalazišta.
Paraćinski muzej je prvi započeo sistematska istraživanja srednjovekovnog grada Petrusa, koji se smatra najvećim brdskim utvrđenjem iz tog perioda u Srbiji. Ovaj lokalitet se nalazi u kanjonu Crnice, na nadmorskoj visini od oko 380 metara, iznad ostataka manastira Svetog Jovana Glavoseka. Grad Petrus je bio središte Petruške oblasti, koja je osnovana za vreme cara Dušana. U to vreme, car je darovao pustoš Petrus županu Vukoslavu, koji je stigao u ovaj kraj sredinom 14. veka.
Jedan od značajnih otkrića tokom istraživanja jeste pod dvorane, koji je napravljen od sekundarno iskorišćene rimske opeke. Pretpostavlja se da je ova opeka vađena sa lokacije obližnjeg antičkog grada Horeum Margi, današnje Ćuprije. Dvorana je dugačka oko 16 metara i široka 10, što je čini većom od slične dvorane u prestonici Smederevu. Ova utvrđenja su imala značajan vojni značaj, jer je u njima stacionirana vojska koja je čuvala granicu, prvo od Bugarske, a kasnije od Turske.
Konačnim padom srpske države i Smedereva 1459. godine, grad gubi svoj značaj kao centar Petruške oblasti, ali se i dalje spominje u istorijskim izvorima. Značaj ovog projekta leži u pripremi lokaliteta za prezentaciju javnosti i njegovo uključivanje u turističku ponudu. Zbog svoje prirodne lepote, kanjon Crnice već privlači planinare i znatiželjnike, a očekuje se da će ih biti još više nakon konzervacije ostataka utvrđenja, koje ima značaj ne samo za lokalnu zajednicu već i za nacionalnu kulturu.
Utvrđenje iz 14. veka, koje se prostire na donjem gradu dimenzija 300 puta 100 metara, dok gornji grad ima dimenzije od 60 puta 20 metara, predstavlja veliko arheološko blago. Istražena dvorana ima površinu od 165 kvadratnih metara, a njeni zidovi, građeni od kamena, očuvani su u visini od dva do četiri metra. Ova istraživanja ne samo da će pomoći u očuvanju kulturne baštine, već će takođe promovisati turizam i edukaciju o bogatoj istoriji Srbije.
Zavičajni muzej u Paraćinu nastavlja da igra ključnu ulogu u očuvanju i istraživanju arheološkog nasleđa ovog regiona, a buduća istraživanja na lokalitetu Petrus svakako će doneti nova saznanja i otkrića.
