Kada Arhiv Vojvodine sledećeg maja bude obeležavao svoj vek postojanja, dvorište ove značajne ustanove krasiće bista Dimitrija Kirilovića, prvog arhivara i upravnika Državne arhive za Vojvodinu. Kirilović, rođen 1894. u Kumanu i preminuo 1956. u Novom Sadu, ostavio je dubok trag u istoriji arhivarstva, a njegov portret već je postavljen u holu zgrade Arhiva Vojvodine.
Inicijativa za postavljanje biste došla je od dr Nebojše Kuzmanovića, trenutnog direktora Arhiva, koji smatra da je bista važan dodatak kako bi se očuvalo sećanje na Kirilovićeve zasluge. Bista se trenutno izrađuje u ateljeu vajara Đorđa Lazića Ćipše u Sremskim Karlovcima, a završena bronzana skulptura biće postavljena do 19. maja 2024. godine, kada se obeležava stogodišnjica Arhiva.
Kuzmanović takođe ističe da već deset godina teži da prostor oko Arhiva i Muzeja Vojvodine postane prepoznatljiv kao „Trg kulture“. Ovaj plan ima za cilj da poveže kulturne institucije u tom delu grada, čime bi se dodatno obogatio kulturni pejzaž Novog Sada.
Istorija Arhiva Vojvodine seže u 1926. godinu, kada je otvorena budžetska linija za ovu instituciju, a Kirilović je iste godine postavljen za upravnika. Pre toga, radio je kao pomoćnik sekretara u Matici srpskoj. Njegova stručnost i posvećenost razvoju arhivarstva u Vojvodini oblikovali su temelje ove institucije.
Dimitrije Kirilović bio je plodonosan autor, koji je napisao više od stotinu naučnih radova iz kulturne i političke istorije srpskog naroda. Njegov rad se posebno fokusirao na istoriju školstva u Vojvodini, prateći njegov razvoj od Velike seobe pod Čarnojevićem do savremenih dana. Takođe, priredio je katalog antikvarnih knjiga koje poseduje Biblioteka Matice srpske, pokrivajući period od 1494. do 1880. godine. Sahranjen je na Almaškom groblju u Novom Sadu, a sećanje na njega čuva se kroz razne publikacije i monografije.
U cilju očuvanja njegovog nasleđa, Arhiv Vojvodine planira da objavi sabrana dela Dimitrija Kirilovića i ustanovi nagradu koja bi nosila njegovo ime, dodeljivanu najboljem arhivisti u Vojvodini. Takođe, planira se i objavljivanje Leksikona arhivista sa područja Vojvodine, čime bi se dodatno obeležili doprinosi arhivista ovom polju.
Osim toga, Kuzmanović podseća da naredne godine navršava se i dva veka od rođenja Svetozara Miletića, poznatog srpskog političara i kulturnog radnika, kao i dva veka od osnivanja Matice srpske. Ove značajne godišnjice planira se obeležiti zajedno, u saradnji sa naslednicima Miletića, kako bi se osnovao legat koji bi simbolizovao prisajedinjenje i doprinos Miletića kulturi i obrazovanju.
Arhiv Vojvodine i Muzej Vojvodine, kao ključne kulturne institucije, nastaviće da igraju važnu ulogu u očuvanju i promovisanju kulturnog nasleđa Vojvodine. Sa postavljanjem biste Dimitrija Kirilovića, kao i planovima za dalji razvoj prostora između ovih institucija, stvorit će se nova kulturna središta koja će privlačiti posetioce i podsticati kulturnu razmenu.
Ovaj jubilej, koji se bliži, predstavlja priliku da se oda počast ne samo Kiriloviću, već i svim arhivistima koji su kroz istoriju doprineli razvoju arhivarstva i očuvanju kulturnog nasleđa u Vojvodini. Sa ovakvim inicijativama, Arhiv Vojvodine nastavlja da se afirmiše kao značajna kulturna institucija koja neguje tradiciju i doprinosi kulturnom razvoju regiona.
